Utrecht in Dialoog brengt op verschillende manieren de impact van dialoog in beeld. Door onderzoek naar duurzame verandering op persoonlijk niveau, in gemeenschappen en in samenwerking tussen bewoners en professionals. Jedidjah Artentsen, Lisa Mulder en Josephine Timmers hebben tijdens de eerste corono lock down voorjaar 2020 Community Based Research bij Utrecht in Dialoog uitgevoerd in het kader van hun master Interculturele Communicatie aan de Universiteit Utrecht. Het onderzoek werd begeleid door Berteke Waaldijk, Martijn Bool en Wilma de Buck.
Ceren Tunali heeft vanuit de Radboud Universiteit onderzoek uitgevoerd naar nieuwe perspectieven op diversiteitsmanagement voor non profit organisaties en advies uitgebracht aan Utrecht in dialoog.
Zoek je ook een stage? Bekijk de mogelijkheden >>>
Erbij Horen en inclusiviteit
De onderzoeksvraag was hoe dialogen van Utrecht in dialoog eraan bijdragen dat iedereen erbij kan horen aan de hand van verschillende onderdelen van inclusiviteit. 
Hoe communicatie gebruikt kan worden om de gemeenschap te versterken, op welke manier culturele verschillen overbrugd worden tijdens eetdialogen en hoe gespreksbegeleiders interculturele competenties ontwikkelen en toepassen binnen de dialogen van Utrecht in Dialoog. Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van interviews, focusgroepen, in dialoogbijeenkomsten: onlinedialoog thuis zonder werk, online dialooghuis, proef de verschillen en in een special dinerdialoog Proef de verschillen. De resultaten zijn gepresenteerd, besproken en verdiept met betrokkenen in de workshop Inclusiviteit en Erbij Horen. Hieronder de hoofdlijnen van de resultaten, conclusies en aanbevelingen met links naar het volledige onderzoeksverslag.
Gemeenschapsvorming
Lisa Mulder onderzocht of en hoe dialogen de gemeenschap versterken en hoe communicatie hiervoor gebruikt kan worden aan de hand van interviews, focusgroepen en in dialoogbijeenkomsten.
- Deelnemers waarderen de dialogen en ervaren Utrecht in Dialoog als een veilige en open plek waar een gevoel van verbondenheid kan ontstaan dat belangrijk is voor de vorming van een gemeenschap.
- Deelnemers hebben door de dialogen ook daarbuiten meer gevoel van verbondenheid of empathie ten opzichte van andere mensen. In die zin draagt Utrecht in Dialoog bij aan een verbeelde gemeenschap in de stad.
- Dialogen dragen ook bij aan initiatieven die worden ondernomen om de gemeenschap buiten Utrecht in Dialoog te versterken.
- Dialogen dragen ook bij aan buurtinitiatieven om daarmee de gemeenschap binnen de buurt te versterken.
- Online werkt zelfs beter doordat je letterlijk iedereen in beeld hebt, je ziet wat er met iedereen gebeurt, allemaal evenveel ruimte inneemt op dat scherm en het duidelijker is wie er aan het woord is.
Aanbevelingen
- Niet alleen het benadrukken van overeenkomsten is belangrijk, maar juist ook de verschillen ontdekken is nuttig om te werken aan een inclusieve gemeenschap (Nagda & Derr, 2004). Een voorwaarde is wel dat elke deelnemer bereid is om te luisteren, om verbinding te zoeken en om nieuwsgierig te zijn (Ferdman, 2014).
- Het idee van gemeenschap wordt versterkt door deelnemers de gelegenheid te bieden na een dialoog contact te houden of informatie te delen die in verband staat met het dialoogthema.
- Behoud de online dialogen naast de gebruikelijke levendelijve dialoogtafels. Het organiseren van online dialogen draagt bij aan de versterking van het gevoel dat iedereen welkom is bij Utrecht in Dialoog en dat iedereen erbij hoort.
- Richt de communicatie met partners op de rijkdom van de dialoog en het gevoel van verbondenheid en gemeenschap dat de deelnemers ervaren. Licht het idee van een verbeelde gemeenschap (imagined community) toe.
- Maak partners duidelijk dat het benadrukken van verschillen niet mensen tegenover elkaar wil plaatsen, maar een manier is om diversiteit en veelzijdigheid van mensen te omarmen. Juist die diverse perspectieven geven rijkdom aan de dialoog.
Onderzoeksverslag Dialoog & Gemeenschapsvorming
Interculturele competenties
Josephine Timmers deed onderzoek naar de interculturele competenties van dialoogbegeleiders.
- De filosofie achter de waarderende dialoog sluit zeer goed aan op interculturele competenties. Zoals bij interculturele competenties empathie, openheid, respect en nieuwsgierigheid een grote rol spelen, is dit ook bij de waarderende dialoog erg belangrijk. In de waarderende dialoog wordt gelijkheid gezien als belangrijk uitgangspunt.
- Dialoogbegeleiders beschikken over veel interculturele gedragsmatige vaardigheden. Over het algemeen luisteren zij aandachtig naar de ervaringen van de deelnemers, laten zij de deelnemers uitpraten, voelen deelnemers zich gehoord en worden gemotiveerd om hun eigen verhalen te delen.
- Deelnemers vonden zoom een prettige manier om dialogen te voeren en vonden het feit dat iedereen letterlijk even veel ruimte in beslag nam fijn.
Aanbevelingen
- De filosofie achter de waarderende dialoog sluit goed aan op interculturele competenties. Zoals bij interculturele competenties empathie, openheid, respect en nieuwsgierigheid een grote rol spelen, is dit ook bij de waarderende dialoog erg belangrijk. Deze constatering kan gebruikt worden naar opdrachtgevers/subsidiegevers.
- Houd er rekening mee dat niet alleen bij begeleiders, maar ook bij regelmatige deelnemers de attitudes al aanwezig zijn. Het gaat om affectieve competenties die de voorwaarde zijn om een uitwisseling te faciliteren tussen cognitieve competenties en vaardigheden, nieuwsgierig zijn en willen ontdekken. Bijna alle deelnemers en begeleiders helpen anderen hierbij door verschillende kanten van het verhaal te onderzoeken.
Onderzoeksverslag Interculturele Competenties dialoogbegeleiders
Samen eten via zoom
Jedidjah Arentsen onderzocht op welke manier culturele verschillen overbrugd worden tijdens online eetdialogen. Samen eten en praten over eten werkt verbindend, maar werkt dat online ook? Jedidjah organiseerde een online dinerdialoog waarvoor ieder zijn eigen bordje met eten meenam.
- Door het “samen eten” tijdens een online dinerdialoog voelde het gesprek “losser”. Het “samen eten” werd gezelliger gevonden en voegt wat toe ten opzichte van online dialogen zonder eten.
- Een voordeel van de online dinerdialoog ten opzichte van een etentje in het echt, was dat de deelnemer het bij de “echte” etentjes het soms moeilijk vond om zich verstaanbaar te maken onder het geroezemoes en dat je met meer personen kunt praten.
- De algemene indruk was positief. Er werd gezegd dat het een gezellige avond was. Een deelneemster zei dat ze in de anderhalf uur echt het idee had dat ze iedereen had leren kennen.
Aanbevelingen
Eten als thema en activiteit is ook online een goede manier om een dialoog te voeren (over verschillende (sub)culturen, eet- en andere gewoonten en gebruiken, dagelijks leven, routine, gezondheid, rondkomen met geld). Het kan verbindend werken, draagt bij aan een informelere sfeer, minder werk gerelateerd en verlaagt de drempel. De suggestie is om online dialoog over en met eten regelmatig te houden om deze vorm meer acceptabel/bekend te maken.- Een iets lossere en meer informele opzet bij alle online dialogen helpt om de sfeer informeler en vertrouwder te maken. Deelnemers kunnen bv. gevraagd worden een voorwerp mee te nemen, of iets te laten zien, aan de hand daarvan iets over zichzelf vertellen
Onderzoeksverslag Roet in het eten
Diversity management & inclusie
Ceren Tunali heeft vanuit de Radboud Universiteit onderzoek uitgevoerd naar nieuwe perspectieven op diversity management voor non profit organisaties. De resultaten van dit onderzoek zijn gepresenteerd en besproken in de workshop diversity management.
Inclusie houdt in dat ‘diverse’ mensen bijdragen en participeren in de werkprocessen van een organisatie (zoals besluitvormingsproces, toegang tot informatie en werkzekerheid). Onderscheid wordt gemaakt tussen een zakelijke en een sociaal rechtvaardigheidsperspectief op diversiteit die beide naast elkaar hun bestaansrecht hebben. De zakelijke benadering richt zich op demografische verschillen, probleemoplossing en economische voordelen, de sociale hanteert morele waarden als gelijkheid, inclusie, sociale cohesie, anti-discriminatie en eerlijkheid waaraan de inrichting van een organisatie getoetst wordt. Het onderzoek laat zien dat Utrecht in Dialoog vanuit het zakelijke perspectief (ZP) verbindingen aangaat met andere organisaties, ook rond buurtgerichte activiteiten en opbrengsten en informatie verspreidt. Aan het sociaal rechtvaardigheids-perspectief (SP) wordt tegemoet gekomen wat betreft de hiervoor genoemde morele waarden, op maat en op doelgroepen aangepaste activiteiten en het gebruik verschillende talen, muziek en eten. Er ontbreken echter documenten en handleidingen om diversiteit en inclusie (D&I) binnen de organisatie tot stand te brengen. En dat geldt ook voor activiteiten die binnen de organisatie tot D&I leiden.
Aanbevelingen
- Verbreed de toegankelijkheid door aanpassing van activiteiten aan specifieke groepen.
- Aandacht voor participatie van vanuit onder gerepresenteerde groepen aan besluitvorming in de organisatie, (o.a. bij de activiteitenplanning, in het bestuur) en bij leiderschapsrollen.
- Vergroot de doelgerichtheid door een bredere groep van vrijwilligers en deelnemers, meer partnerships, meer inclusie van onder gerepresenteerde groepen in de organisatie en realisatie van ambassadeurs bij diverse groeperingen.
Nederlandse vertaling van de presentatie diversiteitsmanagement.
’Beyond Buzzwords of Diversity and inclusion’ en aanbevelingen.
Nabeschouwing
In lastige omstandigheden is in 2020 veel bereikt door de enorme inzet van alle betrokkenen. De samenwerking was mede prettig en constructief doordat het gedachtegoed van Community Based Research, Interculturele Communicatie en Utrecht in Dialoog goed op elkaar aansluiten.- Uit het onderzoek blijkt dat de waarde van online dialogen door deelnemers herkend en gewaardeerd wordt en dat dialoogbegeleiders over goede interculturele competenties beschikken.
- Door corona ligt er de komende tijd een extra uitdaging om dialoog effectief in te zetten voor realisatie van inclusieve lokale gemeenschappen in buurten en wijken (NoordOost, Leidsche Rijn en Lunetten/Zuid).
- Inclusie van ondergerepresenteerde groepen in de organisatie en realisatie van ambassadeurs bij diverse groeperingen vraagt aandacht.
Gegeven de aanbevelingen en uitdagingen krijgen in 2021 e.v. de volgende zaken prioriteit:
- Meer informele, lossere en laagdrempeliger vormen van online ontmoeting faciliteren om ook doelgroepen te betrekken die minder gemakkelijk online en in dialoog komen: met eten, lichtere en luchtiger vormen.
- Dialoogcompetenties, kennis en gedachtegoed breder verspreiden onder partners in de vorm van online workshops, trainingen en zo mogelijk een leergang dialoog voor erbij horen en inclusie in brede zin.
- Inclusie van ondervertegenwoordigde groepen in de organisatie en realisatie van een inclusief ambassadeursnetwerk bij diverse groeperingen.
Meer over wat dialogen brengen >>>
Meer over het bouwen van sterke gemeenschappen >>>
