Balkan Akbulut werkt als docent op het ROC Midden Nederland. Daarnaast is hij stage- en loopbaanbegeleider. Hij zet – in samenwerking met het jongerenproject van Utrecht in Dialoog – dialoogtafels in voor studenten van de opleiding Sociaal Werk. Zo leren studenten om met onbekenden een onbevangen gesprek te voeren.
“Ik zie veel raakvlakken met het beroep van sociaal werker en de principes van Utrecht in Dialoog. Zij kunnen elkaar versterken. Met de dialoogtafels kunnen onze studenten zich gespreksvaardigheden eigen maken. De meest getalenteerde studenten kunnen later gespreksleider worden.”
Onderzoek door dialoog
Aan een dialoogtafel kun je onderzoeken wie iemand is, hoe iemand denkt en handelt. Maar je krijgt ook de kans om na te denken over waar je zèlf mee bezig bent, over je eigen idealen en wat je voor een ander kunt betekenen. Als er goede, kritische en prikkelende vragen gesteld worden, helpen die je op weg met dat proces.
Armoede en respect
De laatste dialoogtafel bij het ROC ging over armoede. De dialoogbegeleider stelde zich heel open en kwetsbaar op, waardoor er al snel een fijne en veilige sfeer voor de studenten ontstond. Als Balkan deelneemt aan een dialoogtafel deelt hij ook vaak persoonlijke ervaringen.
Zo vertelde hij eens het verhaal van zijn dochter die schrok van de armoede die zij in Amerika zag, in tegenstelling tot de rijkdom die zij daar verwacht had. Sinds die tijd heeft zij meer idealen en is ambitieuzer in haar denken en doen omdat ze haar voorspoed niet meer als vanzelfsprekend beschouwt. De studenten herkenden dit en het zette hen duidelijk aan het denken over hun eigen situatie.
Bij een andere dialoogtafel, over het thema respect, vertelde Balkan over een keuze van zijn (andere) dochter die niet overeenkwam met een wens van Balkan zelf. Pas toen zij haar vader vroeg waarom hij haar keuze niet respecteerde, realiseerde hij dat hij weinig respectvol naar haar toe was. Nu accepteert hij haar keuze. “Sommige studenten aan tafel werden heel emotioneel. Zij ervaarden namelijk zelf niet aan verwachtingen van hun ouders te kunnen voldoen. Je merkte dat mijn verhaal heel wat bij hen los maakte.”
Luisteren als gereedschap
De studenten van de opleiding sociaal werk hebben als enige gereedschap zichzelf. Ze moeten zichzelf continu verrijken en verbeteren, reflecteren en zich scherp houden. Ze moeten blijven leren. In een dialoogtafel leert een student een open houding te hebben en actief te luisteren. Als je een gesprek voert met iemand, moet je je eigen heilige huisjes, je allergieën, je normen en waarden kunnen parkeren en ter discussie stellen. Anders zoek je naar je eigen gelijk en kun je de ander niet de volle aandacht geven en laten groeien. “Jouw manier van vragen stellen moet ervoor zorgen dat ik eigenaar word van mijn eigen uitdaging. Door na te denken over de vragen die jij stelt, moet ik zelf mijn antwoorden kunnen vinden.”
De ideale dialoog
In het gewone leven zou het mooi zijn om mensen te bereiken die niet uit zichzelf zouden deelnemen aan een dialoogtafel. De mensen die zich nu aanmelden voor zo’n tafel, hebben al iets met elkaar gemeen, anders kwamen ze niet. Het zijn vooral beleefde en sociale mensen die luisteren naar elkaar.
Zo’n ideale dialoogtafel met die ‘andere’ mensen zou ongeorganiseerd moeten plaatsvinden, dus niet op een bepaalde plek en met een vastgesteld thema. Een gesprek is dan niet het doel, maar juist meer begrip krijgen voor elkaar. Dat bereik je door je te verplaatsen in de ’tegenpartij’. “Hoe je die mensen bereikt die niet zelf voor zo’n ideale dialoog zouden kiezen, daar heb ik nog zo nog even geen oplossing voor.”
Op het ROC is het mijn ideaal als de dialoogtafel ter afsluiting van de opleiding als een examenmoment ingezet wordt. Met de student als gespreksleider en verschillende examinatoren als deelnemers. Zo kan de student kan laten zien dat hij de gesprekstechnieken beheerst. Hiervoor ben ik afhankelijk van de groep studenten, die op dit moment deelnemen aan de dialoogtafels. Als zij dat positief evalueren, kan het bijdragen om mijn doel te halen. Daarmee is het doel natuurlijk nog niet bereikt, maar het kan het proces versnellen”.
