Halverwege april liep ik langs het lange gras aan de rand van het Amsterdam-Rijnkanaal. Ik hield mijn telefoon met gestrekte arm boven het water om een foto van een schip te maken. Onlangs was ik erachter gekomen dat maar weinig mensen zich geroepen voelen om zes kilometer zonder afslagen langs een industrieterrein te wandelen. Het werd mijn favoriete rondje. Ik vond al lopend rust en groen tussen het beton. Ik vond gezonde ontspanning langs het kabbelende water.
Gezonde ontmoeting
Begin september zat ik bij BAK, basis voor actuele kunst aan een grote tafel, op anderhalve meter van mijn tafelgenoten. Het was de feestelijke afsluiting van een reeks dialogen over gezondheid. De vorige dialoog die ik bijwoonde was online en ging over gezondheid en kunst. Nu begeleidde ik voor het eerst weer live een tafel. Gezondheid, vooral in deze tijd…, waren de eerste woorden die ik neerkrabbelde voor mijn verslag.
De dame tegenover me speelde piano – maar niet aan het begin van de crisis. De muziek kwam niet uit haar vingers als ze die op de toetsen legde, zei ze. Ik knikte begrijpend. Ik ben een schrijver, maar zelden schreef ik zo weinig als aan het begin van deze crisis. De woorden kwamen niet uit mijn vingers. Ik wilde iets dóen, wat had schrijven nu voor zin? Dus ik deed en liet een leeg wit scherm achter.
Onze dialoog ging vooral over levenskunst: over welbevinden dat groter is dan je lichamelijke gezondheid. Over wat je wél kunt, ondanks restricties. Over vrijheid binnen de lijntjes. Over kilometers lege straten bewandelen tussen verlaten beton maar vooral de klimop langs de muren zien. Over hoe je ogen het groen uit het grijs kunnen filteren, zowel letterlijk als figuurlijk. Over hoe kunst voort kan komen uit ellende en hoe die kunst diezelfde ellende bij anderen kan verzachten. Over het accepteren van negatieve emoties. Dat het glas soms halfleeg is, maar dat het helend kan zijn als je daar een mooi en voor anderen herkenbaar liedje over schrijft.
Later in het jaar kwamen er opeens weer woorden uit mijn vingers en maakten zinnen.
Isolatie
Als een boom valt en niemand het hoort, maakt hij dan nog geluid?
Als ik schrijf en niemand leest, maken mijn woorden dan nog uit?
Als ik niet meer schrijf, besta ik dan nog wel?
Als ik knak als een boom en niets meer vertel?
Zeg me niet dat ik met spreken slechts zilver verdien.
Zwijgen is alleen goud als je iemands ogen kunt zien.
Rond diezelfde tijd heb ik een traan gelaten bij een live uitzending van een band die stond op te treden in hun woonkamer. Kunst raakt ons nu misschien nog dieper; zowel de makers als de ontvangers. Het maakt van ontvangers soms makers. Ik had nooit verwacht dat ik een artikel op Linkedin zou plaatsen, laat staan iets over Corona en met een persoonlijke touch. Maar ik wilde zeggen: zowel kunst als levenskunst hebben ons nooit verlaten. Gezonde collectieve veerkracht hebben we. Iets wat we moeten koesteren.
Dankjewel Utrecht in Dialoog. Een goede dialoog eindigt niet aan de tafel.
Mirjam, oktober 2020
